Umowy o dzieło – co przysługuje ci z tytułu zawarcia umowy o dzieło

Umowa o dzieło to jedna z umów (obok umowy zlecenia), która została napiętnowana mianem „śmieciówki” i wśród pracowników nie cieszy się zbyt dużym uznaniem. Obowiązujące w Polsce prawo i przepisy z zakresu kodeksu cywilnego jasno formułują definicję umowy o dzieło – jest to umowa, na podstawie której osoba przyjmująca zamówienie jest zobowiązana do wykonania pewnego dzieła, a osoba zamawiająca do zapłaty wynagrodzenia.

Jej podstawową wadą jest fakt, iż jest ona umową cywilną i jako taka podlega przepisom kodeksu cywilnego. W praktyce oznacza to, iż do pracowników zatrudnionych w oparciu o ten typ umowy nie stosuje się przepisów zawartych w kodeksie pracy, a zatem nie posiadają oni praw równorzędnych prawom pracowników zatrudnionych na umowę o pracę.

Oznacza to, iż posiadacz umowy o dzieło nie ma prawa do urlopu i zapłaty za nadgodziny, a dodatkowo nie podlega ubezpieczeniom i w związku z tym nie jest chroniony na wypadek choroby lub wypadku. Z drugiej strony – w przypadku umowy o dzieło liczy się jedynie efekt końcowy, a pracownik nie jest rozliczany z czasu pracy.

Pomimo wielu wad wiele osób ceni sobie umowę o dzieło, a jej pewne cechy decydują o tym, iż może być ona korzystna nie tylko dla pracodawców, ale także dla pracowników.

Brak odprowadzanych składek

Wiele osób podkreśla, iż umowa o dzieło nie gwarantuje żadnych składek – społecznych, zdrowotnych i wypadkowych. To niewątpliwie wada – zwłaszcza w przypadku osób, które nie posiadają innego zatrudnienia.

Jednak w niektórych przypadkach może być to zaleta. Brak odprowadzanych składek sprawia, iż wynagrodzenie z tytułu umowy o dzieło może być dużo wyższe, gdyż nie jest pomniejszane przez obowiązkowe świadczenia społeczne.

Jest to istotne w przypadku pracowników chcących osiągnąć maksymalne dochody – na przykład studentów (którzy podlegają pod ubezpieczenie rodziców bądź posiadają ubezpieczenie z uczelni) lub osób posiadających inne umowy, z których odprowadzane są składki.

Elastyczność

Umowa o dzieło – w odróżnieniu od umowy o pracę – daje pracownikowi dużą elastyczność i swobodę działania. Z racji tego, iż pracownik jest zobowiązany jedynie do wykonania dzieła w danym terminie, nie mają tutaj zastosowania przepisy dotyczące czasu pracy.

W praktyce oznacza to, iż ten czas nie jest regulowany – pracodawca nie ma pracownika do dyspozycji w określonych godzinach (na przykład 8 – 16), a osoba wykonująca dzieło może to czynić w dowolnym czasie.

Dodatkowo pracownik nie musi usprawiedliwiać nieobecności, a w przypadku choroby przedstawiać zwolnienia lekarskiego. Liczy się jedynie poprawne wykonanie danego zadania w terminie, a metody i sposoby dotarcia do końcowego efektu leżą w gestii samego pracownika.

Owa elastyczność umowy o dzieło jest w niektórych przypadkach bardzo pożądana – cenią ją sobie zwłaszcza studenci (którzy nie dysponują nieograniczonym czasem) oraz przedstawiciele wolnych zawodów (którzy lubią pracować we własnych rytmie).

Błyskawiczne rozwiązanie umowy

Umowa o dzieło to jedna z tych umów, która pozwala na niemal natychmiastowe zakończenie współpracy, czyli bezpośrednio po wykonaniu danego dzieła. W przypadku tej umowy nie ma obowiązku pisania wypowiedzenia czy wcześniejszego informowania pracodawcy o braku dalszej współpracy.

Ta cecha umowy o dzieło może być korzystna w przypadku branży, w której często zmienia się pracodawców bądź w przypadku pracowników, którzy poszukują lepszego zatrudnienia i nie chcą ograniczać się zobowiązaniami wobec obecnego pracodawcy.

Możliwość posiadania kilku pracodawców

Jedną z zalet umów o dzieło jest możliwość ich podpisywania z wieloma pracodawcami jednocześnie – i to przy braku konieczności informowania każdego z nich o wykonywaniu dzieła na rzecz kogoś innego (wyjątkiem jest sytuacja, w której obowiązuje zakaz świadczenia usług dla konkurencji).

Dodatkowo umowa o dzieło umożliwia dorobienie do etatu – pracując na umowę o pracę odprowadza się wszystkie obowiązkowe składki, a dochód z umowy o dzieło jest tak zwanym czystym zyskiem.

Umowa o pracę to niewątpliwie najbardziej korzystna opcja dla pracownika, gdyż zapewnia mu podstawowe prawa wynikające z kodeksu pracy. Wielu pracowników narzeka, iż umowy o dzieło są korzystne jedynie dla pracodawców, którzy ponoszą w ten sposób zdecydowanie mniejsze koszty pracy.

Jednak umowa o dzieło w niektórych przypadkach może być korzystna – tym bardziej, iż jako umowa cywilna także gwarantuje pracownikom pewne prawa.