Obowiązujące w Polsce prawo i przepisy zawarte w kodeksie rodzinnym jasno formułują obowiązki rodziców wobec swoich dzieci. Jednym z nich jest utrzymywanie dziecka do czasu osiągnięcia przez niego pełnoletności bądź pobierania nauki w placówkach edukacyjno – oświatowych.
Ewentualny rozwód rodziców i pozostawienie dziecka przy jednym z nich nie zwalnia drugiego z konieczności łożenia na utrzymanie potomka. Najlepszym wyjściem z sytuacji jest dobrowolne płacenie zasądzonych alimentów. Jednak jak pokazują statystyki coraz więcej osób uchyla się od przekazywania środków finansowych na utrzymanie dziecka, jako główne powody wskazując problemy finansowe.
W niektórych przypadkach jest to niewątpliwie zgodne z prawdą, jednak nie do rzadkości należą sytuacje, gdy dana osoba świadomie i z premedytacją unika wypełniania obowiązku alimentacyjnego. W tym przypadku osoba samotnie wychowująca dziecko ma kilka możliwości wyegzekwowania od dłużnika zaległych świadczeń finansowych.
Komornik
Podstawowym warunkiem zgłoszenia się do komornika w celu wyegzekwowania zaległych świadczeń finansowych jest posiadanie prawomocnego wyroku sądu przyznającego alimenty bądź ugody pomiędzy rodzicami zawartej przed sądem. Sama umowa ustna dotycząca alimentów nie może być podstawą wszczęcia działań egzekucyjnych przez komornika. W przypadku podjęcia działań komorniczych należy złożyć odpowiedni wniosek z dołączonym wyrokiem sądu.
Dodatkowo komornik powinien posiadać wszystkie dane na temat nierzetelnego rodzica – miejsce pobytu, pracy, stan majątku i uzyskiwane dochody. Im więcej informacji będzie posiadał komornik, tym egzekucja długu będzie szybsza i bardziej skuteczna.
Działania komornicze bywają bardzo efektywne, jednak wielu alimenciarzy podejmuje wszelkie możliwe środki, aby egzekucja nie doszła do skutku. W sytuacji nieskutecznej egzekucji komornik wydaje odpowiednie zaświadczenie, które jest podstawą uzyskania pieniędzy od państwa.
Fundusz Alimentacyjny
W przypadku nieskutecznej egzekucji długów alimentacyjnych można zwrócić się do Funduszu Alimentacyjnego, czyli instytucji, która wypłaca należne dziecku alimenty. Prawo i przepisy obowiązujące w Polsce ściśle regulują działania instytucji i określają warunki przyznawania świadczeń z zasobów państwa.
Podstawową kwestią jest dochód, który determinuje przyznanie świadczenia – według obowiązujących przepisów nie może być on wyższy niż 725 złotych netto na osobę.
Równie istotną kwestią jest wysokość alimentów – otrzymywana kwota może być równa zasądzonej przez sąd, jednak nie będzie wyższa niż 500 złotych. Warte zaznaczenia jest to, iż w niektórych przypadkach nie przysługuje otrzymanie alimentów z Funduszu – gdy dziecko przebywa w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, gdy jest pełnoletnie i posiada własne dziecko oraz w sytuacji gdy wstąpiło w związek małżeński.
Dodatkowo należy pamiętać o tym, iż alimenty z Funduszu mogą być cofnięte – na przykład wtedy, gdy sytuacja finansowa rodziny uległa poprawie.
Egzekucja alimentów od najbliższej rodziny dziecka
W przypadku nieskutecznej egzekucji komorniczej i odmowy wypłacenia świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego jeden z rodziców może zwrócić się o wypłacanie alimentów przez najbliższą rodzinę dziecka. W praktyce wnioski do sądów najczęściej dotyczą dziadków, czyli rodziców nierzetelnego dłużnika.
W takim przypadku należy złożyć wniosek do sądu rodzinnego, w którym trzeba udowodnić, iż dziadkowie dziecka posiadają odpowiednie środki finansowe, aby łożyć na jego utrzymanie. W wielu przypadkach sąd nakazuje złożenie odpowiedniego PIT-u za poprzedni rok kalendarzowy, który ma przedstawić aktualną sytuację finansową pozwanych.
W przypadku gdy wszystkie podjęte działania są nieskuteczne, a nierzetelny dłużnik nadal uchyla się od płacenia alimentów, można udać się do prokuratury celem złożenia zawiadomienia. Według kodeksu karnego uchylanie się od płacenia alimentów jest przestępstwem, za które grozi grzywna bądź pozbawienie wolności.
Aby nadać sprawie trybu urzędowego, powinien być spełniony podstawowy warunek – uchylanie się od płacenia alimentów musi mieć charakter ciągły, nagminny i uporczywy.
