Co warto wiedzieć na temat ochrony prawa majątkowego?

Istotą majątkowych praw autorskich jest przyznanie ich posiadaczowi wyłączności na korzystanie z utworów, co jest jednak w pewnym stopniu ograniczone. Zgodnie z przepisami o dozwolonym użytku każdy ma prawo w pewnym zakresie do korzystania z utworu bez posiadania zgody właściciela praw majątkowych. W innych zaś przypadkach by korzystać z utworu, konieczne jest uzyskanie takiej zgody. Czym charakteryzuje się więc prawo i przepisy majątkowe?

Czym jest autorskie prawo majątkowe?

Autorskie prawo majątkowe to inaczej uprawnienie o charakterze majątkowym, ukształtowane na wzór prawa własności. Jako, że twórca ma wyłączne uprawnienie do korzystania z dzieła czy zarządzania nim, to jest to prawo bezwzględne. Oznacza to, że jeśli ktoś wyraziłby chęć skorzystania z danego utworu, to najpierw musi uzyskać zgodę jego autora czy też następcy prawnego.

Są jednak pewne wyjątki od tej zasady i w niektórych przypadkach nie jest wymagana zgoda od właściciela praw majątkowych na korzystanie czy rozporządzanie jego utworem. Chodzi tutaj o sytuacje typu bezpłatne korzystanie z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Można wówczas także cytować fragmenty utworów.

Należy pamiętać o tym, że autorskie prawa majątkowe są ograniczone w czasie, dlatego też jeśli prawa te wygasną, możliwe jest wykorzystywanie utworu bez zgody autora. Niezależnie od tego czy prawa wygasły czy nie, wymagane jest wymienianie za każdym razem imienia i nazwiska twórcy oraz źródła utworu. Trzeba mieć na uwadze również to, aby dozwolony użytek w żaden sposób nie wpływał negatywnie na wizerunek twórcy.

Czas trwania praw autorskich

Autorskie prawa majątkowe są prawami zbywalnymi i ograniczonymi w czasie, co oznacza, że trwają od momentu powstania utworu przez całe żyje jego twórcy. Wygasają dopiero po upływie siedemdziesięciu lat od dnia śmierci autora. Wówczas utwór przechodzi do domeny publicznej, co wiąże się z prawem do swobodnego korzystania z jego dzieła.

A jak to jest z prawami autorskimi do utworu współautorskiego?

Okazuje się, że utwór powstały na skutek współpracy kilku osób, czyli utwór współautorski, przechodzi do domeny publicznej dopiero po upływie siedemdziesięciu lat od daty śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych współtwórców. Wszystko dlatego, że autorskie prawa osobiste pozostają oddzielne dla każdego ze współtwórców.

Utwór zależny a czas trwania praw autorskich

Utworem zależnym nazywa się opracowanie cudzego utworu, który znajduje się w domenie publicznej.

Czas trwania praw autorskich do przekształconego utworu wynosi siedemdziesiąt lat i liczony jest od dnia śmierci autora takiego opracowania.

Prawa autorskie a prawa własności przemysłowej

Utwory znajdujące się w domenie publicznej mogą być swobodnie wykorzystywane nawet w całości, jednakże w przypadku wykorzystania ich do celów komercyjnych obowiązują pewne ograniczenia.

Istnieją bowiem jeszcze dodatkowe sposoby ograniczania owej swobody korzystania z utworu znajdującego się domenie publicznej. Oprócz przepisów prawa autorskiego należy liczyć się także z prawami własności przemysłowej.

Oznacza to, że całość tekstu w utworze może zostać opublikowana, ale niekoniecznie ma to już zastosowanie w przypadku poszczególnych elementów. Chodzi tutaj o spadkobierców autora utworu, którzy wcześniej odpowiednio zabezpieczyli swoje prawa.

Mamy tutaj do czynienia z ochroną elementów utworu, czyli ze znakami towarowymi. Co to oznacza? W celu wykorzystania elementu chronionego znakiem towarowym do celów komercyjnych, należy najpierw uzyskać zgodę uprawnionych z praw do konkretnego znaku towarowego.