Wiele osób spotyka się z rażącą niesprawiedliwością przy rozporządzaniu masą spadkową przez spadkodawcę. W niektórych sytuacjach oprócz złej woli dysponującego spadkiem, zachodzą również przesłanki, które mogą stanowić podstawę do unieważnienia testamentu. Co ważne takie podstawy, które mogą podważyć testament, dotyczą zarówno testamentów sporządzonych w formie pisemnej jak i tych spisanych u notariusza.
Kiedy można unieważnić testament?
Zasadniczo są trzy przesłanki, które umożliwiają sądowe unieważnienie testamentu:
– spisanie testamentu w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli
– unieważnienie testamentu spisanego pod wpływem błędu
– unieważnienie testamentu sporządzonego pod wpływem groźby
– inne przyczyny
Spisanie testamentu w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli
Spisanie testamentu w stanie wyłączającym świadom albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli, to sytuacja w której spadkodawca cierpiał na chorobę psychiczną lub pozostawał pod wpływem środków odurzających (alkohol, narkotyki) w trakcie sporządzania testamentu. Co ważne choroba psychiczna w cale nie powoduje automatycznej nieważności testamentu. Należy wykazać, że dana choroba psychiczna w momencie spisywania testamentu mogła wpłynąć na decyzję spadkodawcy i gdyby nie jej wystąpienie postąpiłby on inaczej. Sytuacja, w której można powołać się na tę przesłankę to np. przebywanie pod ciągłym wpływem alkoholu przez osobę dysponującą własnym spadkiem.
Unieważnienie testamentu spisanego pod wpływem błędu
Testament może zostać spisany pod wpływem błędu. W tym wypadku rozpatrywana jest przez sąd sytuacja, czy spadkodawca sporządziłby identyczny testament gdyby nie działał pod wpływem błędu. Jeżeli dokonał on spisania testamentu mając mylne wyobrażenie co do stanu rzeczywistego, to taki testament może okazać się nieważny.
Unieważnienie testamentu sporządzonego pod wpływem groźby
Groźba, która stanowi przyczynę spisania testamentu, w treści narzuconej przez osobę trzecią, może być przesłanką do stwierdzenia nieważności testamentu. Formą musi być tutaj przymus psychiczny, który polega na zadeklarowaniu wystąpienia niekorzystnych skutków, w razie niesporządzenia testamentu zgodnie z wolą osoby grożącej. Groźba może się odnosić zarówno do spadkodawcy jak i do osoby trzeciej.
Inne przyczyny
Z innych przyczyn pozwalających na stwierdzenie nieważności testamentu, często spotykane są np. testamenty wspólne sporządzane przez małżeństwa chcące zadysponować wspólnie domem. Tego typu testament jest z miejsca nieważny. Ponadto inną przyczyną unieważnienia może być, niezachowanie wymaganej formy w przypadku ręcznie spisywanego testamentu. Dlatego najlepiej będzie, jeśli w spisywaniu testamentu pomoże nam specjalista. Pewnym jest, że w każdym dużym mieście znajdzie się notariusz – Gdańsk, Poznań czy Warszawa, w każdym większym mieście znajdziemy co najmniej kilka kancelarii notarialnych.
Unieważnienie testamentu sporządzonego u notariusza
Czy w ogóle jest możliwe podważenie testamentu, który jest sporządzony w formie aktu notarialnego? Tak, na podstawie powyższych przesłanek istnieje taka możliwość. Trzeba jednak pamiętać, że notariusze prowadzą wywiad przed podpisaniem aktu notarialnego ze spadkodawcą, dzięki czemu znają stan zdrowia psychicznego osoby dokonującej zapisu. Notariusz ponadto zna wszystkie okoliczności mogące stanowić podstawę podważenia testamentu, dzięki czemu ryzyko popełnienia błędu czy też spisania testamentu pod wpływem groźby jest w tym wypadku mocno ograniczone.
