Ustanowienie opiekuna nieletniemu – prawo rodzinne w pigułce

Prawo rodzinne jest częścią kodeksu cywilnego, która reguluje stosunki pomiędzy najbliższymi ludźmi, a także zapewnia rozmaite rozwiązania w trudnych sytuacjach życiowych. Z pewnością do takich okoliczności wyjątkowych można zaliczyć konieczność ustanowienia opiekuna nieletniemu.

Istnieje wiele sytuacji, w których niezbędne jest ustanowienie opiekuna dla nieletniego, jednak najczęstszymi są sytuacje, w których giną rodzice małoletniego lub pozostają pozbawieni praw rodzicielskich. Polskie prawo rodzinne nie dopuszcza, bowiem sytuacji pozwalającej małoletniemu na samodzielność i wprowadza instytucję opiekuna. W takim wypadku w miejsce rodziców wprowadzany jest opiekun, który ma sprawować pieczę nad małoletnim oraz reprezentować go w rozmaitych obszarach życia. Jest to niezwykle ważna instytucja, bowiem dziecko nie ma doświadczenia życiowego i bardzo ważne jest sprawowanie nad nim opieki, czuwanie nad jego rozwojem czy kierowanie postępowaniem.

Procedura przyznania opieki

Opiekę na małoletnim ustanawia działając na podstawie prawa rodzinnego w Białymstoku (między innymi, ale nie tylko) sąd opiekuńczy, jeżeli miejscem zamieszkania lub pobytu małoletniego jest Białystok. Sąd działa w takim wypadku z urzędu, jak tylko poweźmie wiadomość, że dany małoletni nie pozostaje pod żadną władzą rodzicielską. Jednak nie tylko na sądzie spoczywa obowiązek wszczęcia takiego postępowania. Każdy, kto powziął wiadomość o zdarzeniu uzasadniającym wszczęcie postępowania o przyznanie opieki, ma obowiązek poinformować o tym sąd właściwy sąd opiekuńczy lub przynajmniej skontaktować się np adwokatem od prawa rodzinnego z Białegostoku specjalizującym się w prawie rodzinnym, który pomoże wówczas wszcząć właściwą procedurę. Postanowienie sądu o ustanowieniu opieki nad małoletnim staje się skuteczne oraz wykonalne w momencie ogłoszenia lub wydania i oznacza, że opieka jest już skutecznie przyznana. Warto jednak zaznaczyć, że jeżeli dziecko ma przynajmniej jednego rodzica, któremu władza rodzicielska nie została przyznana, to nie można mówić o ustanowieniu opieki.

Kto może zostać opiekunem?

Prawo rodzinne reguluje kwestię osoby, która może zostać opiekunem prawnym dziecka wskazując, iż może to być zarówno pojedyncza osoba, jak i małżonkowie wspólnie. Jednak warto także zwrócić uwagę, że konkubenci nie mogą wspólnie sprawować pieczy na dzieckiem. Dla dziecka z pewnością lepsze jest sprawowanie opieki przez małżeństwo, bowiem w takich warunkach dziecko ma stworzone podobne warunki do tych, panujących w naturalnej rodzinie. Jednak sąd decydując o tym, kto ma zostać opiekunem prawnym dziecka, uwzględnia, z kim dziecko ma najsilniejszą więź, jakie warunki materialne posiada osoba, mająca zostać opiekunem i rozpatruje każdą sprawę indywidualnie kierując się dobrem dziecka. Ważne jest także, kogo rodzice wskazali na opiekuna dziecka. Takie wskazanie może być uczynione na przykład w testamencie. Prawo rodzinne (Białystok jest jednym z miast, w którym sądy je stosują) wymienia także osoby, które nie mogą zostać opiekunami małoletnich, m.in. są to osoby, które zostały skazane wyrokiem sądowym za naruszenie wolności seksualnej przeciwko małoletniemu czy zostały pozbawione władzy rodzicielskiej.

Obowiązki opiekuna wobec podopiecznego

Opiekun, któremu zostało przyznane prawo do opieki nad małoletnim musi przede wszystkim zadbać o wychowanie dziecka. Z jednej strony musi dostarczać dziecku wszystkie niezbędne środki materialne, jednak z drugiej powinien także zadbać o rozwój dziecka i jego bezpieczeństwo. Co więcej opiekun do czasu uzyskania pełnoletniości przez dziecko sprawuje pieczę nad jego majątkiem i nim rozporządza. Jeżeli małoletni, nad którym sprawowana jest opieka posiada duży majątek opiekun musi dokonać spisu inwentarza, po czym część dochodów z majątku może przeznaczać na utrzymanie małoletniego, a pozostałą nadwyżkę powinien umieścić w banku. Natomiast, jeżeli dziecko widzi, iż opiekun trwoni jego majątek, może skorzystać z pomocy adwokata specjalizującego się w prawie rodzinnym i zgłosić do sądu, który sprawuje nadzór nad opiekunem zaistniały problem.