Jak wygląda postępowanie w sprawach nieletnich? Wszystko co należy na ten temat wiedzieć

Gdy dziecko nie słucha rodziców zazwyczaj jest karane. Rodzice zabraniają mu oglądać tv czy nie pozwalają zjeść deseru. Kara ma zadanie odstraszające. Ale sytuacja wygląda inaczej w przypadku, gdy dzieci popełniają czyny zabronione. Tutaj przepisy prawa są dla nich bardzo łaskawe. Przede wszystkim nie stosuje się takich kar jak u osób dorosłych. W sumie nie można nawet mówić o karach, bo to środki wychowawcze. Dopiero w przypadku bardzo ciężkich i brutalnych przestępstw małoletni może być sądzony jak osoba dorosła.

Kary czy środki wychowawcze? Co ma większy sens?

Aktualnie coraz więcej spraw karnych nieletnich toczy się przed polskimi sądami. Aktualnie już nastolatkowie, którzy ukończyli 14 lat mogą odpowiadać jak osoby dorosłe, ale dotyczy to tylko i wyłącznie najcięższych przestępstw. Przy czym z racji na swój wiek nie otrzymają oni tak samo wysokiej kary jak miałoby to miejsce w przypadku osób dorosłych. I tutaj można często spotkać się z opinią obrońcy w sprawach nieletnich, który uważa, że dzieci nie powinny odpowiadać jak osoby dorosłe. Zdania są jednak podzielone. W końcu 14 latek odróżnia już dobro od zła i tłumaczenie, że przecież tego nie rozumie wydaje się nie na miejscu. Nastolatkowie są świadomi swoich czynów i choć może to się wydawać trudne, to jednak muszą być surowo karani za swoje czyny. W przypadku wykroczeń typu mała sklepowa kradzież sędziowie nie karzą dzieci, a jedynie stosują środki wychowawcze, które mają zapobiegać podobnym zachowaniem. Środek wychowawczy ma sens, ale jednak dzieci nie mogą być wychowywane w przeświadczeniu, że są bezkarne.

Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich – co trzeba wiedzieć?

Ustawę o postępowaniu w sprawach nieletnich stosuje się tylko i wyłącznie w konkretnych przypadkach np. jeżeli nieletni dopuści się czynu karalnego bądź przejawia demoralizację. Takie postępowanie wszczyna się z urzędu. Następnie rodzice bądź też opiekunowie prawni zawiadamiani o wszczęciu postępowania i również szkoła może zostać zawiadomiona. W kolejnym kroku policja zbiera dowody czy to demoralizacji, czy czynów karalnych. Dochodzi też do przesłuchania nieletniego. Oczywiście odbywa się to przy adwokacie bądź rodzicach. Adwokat do spraw nieletnich reprezentuje interesy dzieci i młodzieży. Jednocześnie podczas postępowania sąd zleca analizę sytuacji rodzinnej dziecka, ale też ocenę sytuacji środowiskowej. Sąd rodzinny zleca kuratorowi sądowemu przeprowadzenie wywiadu środowiskowego. Sędzia rozstrzyga sprawę po przeprowadzeniu rozprawy. Bierze pod uwagę zeznania nieletniego oraz świadków.

Co jeszcze trzeba wiedzieć?

Trzeba także wiedzieć, że posiedzenie odbywa się przy drzwiach zamkniętych, chyba że jawność posiedzenia jest uzasadniona ze względów wychowawczych. Ale zdarza się to naprawdę rzadko. Przede wszystkim sąd broni interesów dziecka. Na jego korzyść działają też czynniki środowiskowe czy rodzinne np. trudna sytuacja w domu czy dysfunkcyjni rodzice. Po analizie materiału sędzia podejmuje decyzję dotyczącą tego, jakie środki wychowawcze zostaną podjęte w przypadku danego nieletniego. Przede wszystkim zadaniem sądu jest nie tyle zasądzenie kary, ale wprowadzenie takich działań, które sprawią, że małoletni nie będzie w przyszłości popełniał takich czynów.

Co grozi nieletniemu?

Sąd ma różne możliwości. Może zastosować środek poprawczy, co oznacza umieszczenie dziecka w zakładzie poprawczym, ale też w ośrodku socjoterapii. Tutaj liczy się resocjalizacja nieletniego. Odpowiedzialność mogą również ponosić rodzice czy opiekunowie prawni. Jeżeli dziecko wychowywane jest w dysfunkcyjnej rodzinie, to sąd może nawet odebrać prawa rodzicielskie, albo je ograniczyć. Do tego rodzice mogą zostać ukarani karą. Małoletni może otrzymać też kuratora. Może się także okazać, że trakcie postępowania nie stwierdzono przejawów demoralizacji u nieletniego lub nie stwierdzono popełnienia przez niego czynu karalnego postępowanie umarza się. Adwokat dla nieletnich bywa często bardzo pomocny. Nie tylko służy radą, ale też będzie reprezentował dziecko przed sądem.