Zaniechanie i usunięcie naruszeń – roszczenia w sprawach z zakres nieuczciwej konkurencji
W sprawach z zakresu nieuczciwej konkurencji przedsiębiorca, którego interes został naruszony lub zagrożony, może między innymi żądać zaniechania, a także usunięcia skutków niedozwolonych działań.
Roszczenie o zaniechanie dotyczy zaprzestania w przyszłości nieuczciwych działań. Co do zasady jest ono aktualne wtedy, gdy istnieje uzasadniona obawa dalszego naruszania interesów przedsiębiorcy. Sam fakt, iż konkurent zaprzestał takich działań, nie oznacza, że sąd nie może ich zakazać na przyszłość. Orzeczenie w przedmiocie zaniechania czynu nieuczciwej konkurencji jest zasadne, jeśli w chwili zamknięcia rozprawy istnieje zagrożenie, że działania te mogą być podjęte również w przyszłości.
Z kolei w przypadku roszczenia o usunięcie skutków niedozwolonych działań orzeczenie sądowe zmierza do nakazania konkurentowi postępującemu nieuczciwie dokonania określonych czynności w celu przywrócenia stanu poprzedniego. Może to polegać choćby na wycofaniu produktów z rynku czy usunięcie wprowadzających w błąd oznaczeń. Jednym z podtypów tego roszczenia jest również złożenie przez naruszyciela oświadczenia o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.
Roszczenia niepieniężne w razie dopuszczenia się czynu nieuczciwej konkurencji
Roszczenia o zaniechanie i usunięcie skutków niedozwolonych działań mają charakter niepieniężny.
Wykonanie nałożonego przez sąd obowiązku czy powstrzymywanie się od określonych działań zależy przede wszystkim od woli podmiotu, który dopuścił się czynu nieuczciwej konkurencji.
Inaczej niż w przypadku roszczeń pieniężnych tego typu zakazy i nakazy nie są egzekwowane w typowy sposób przez komornika występującego jako organ egzekucyjny. Trudno bowiem wyobrazić sobie, aby komornik mógł przymusić dłużnika do zachowania się w określony sposób czy do powstrzymania się od określonych czynności.
Jakie środki przysługują przedsiębiorcy w razie potwierdzenia przez sąd czynu nieuczciwej konkurencji?
Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego przewidują szczególną procedurę egzekucji roszczeń niepieniężnych, a tryb postępowania jest uzależniony z jednej strony od tego, czy dane świadczenie ma polegać na czynieniu, czy na nieczynieniu, a drugiej strony od tego, czy mają to być tzw. czynności niezastępowalne, czy zastępowalne.
Obowiązek nieczynienia a egzekucja roszczenia o zaniechanie
Uwzględnienie roszczenia o zaniechanie prowadzi do zakazania pozwanemu dokonywania pewnych czynności. W takim przypadku egzekucja świadczenia odbywa się na podstawie art. 1051 KPC. Sąd, w którego okręgu dłużnik działał wbrew swemu obowiązkowi, na wniosek wierzyciela może nałożyć grzywnę na dłużnika. Następuje to po wysłuchaniu stron i stwierdzeniu, że dłużnik działał wbrew obowiązkowi. Wniosek taki może być składany wielokrotnie w przypadku dalszego działania wbrew obowiązkowi zaniechania.
Ponadto sąd może na wniosek wierzyciela zobowiązać dłużnika do zabezpieczenia szkody grożącej wierzycielowi wskutek dalszego działania dłużnika wbrew obowiązkowi. W postanowieniu sąd może wskazać wysokość i czas trwania takiego zabezpieczenia.
W orzeczeniu sądowym może znaleźć się zapis, zgodnie z którym w razie dokonania czynności sprzecznej z obowiązkiem nałożonym przez sąd, wierzyciel będzie uprawniony do usunięcia spowodowanej w ten sposób zmiany na koszt dłużnika. W takim przypadku to sąd upoważnia również wierzyciela do usunięcia tej zmiany na koszt dłużnika i może przyznać mu sumę na ten cel potrzebną. Co istotne, w razie oporu dłużnika sąd może polecić usunięcie oporu komornikowi.
Nakaz określonego działania w orzeczeniu o usunięciu skutków czynu nieuczciwej konkurencji
Orzeczenie w przedmiocie usunięcia skutków czynu nieuczciwej konkurencji przybiera forma zobowiązania pozwanego do określonego działania.
Egzekucja czynności zastępowalnych
Jeśli jest to czynność zastępowalna, czyli taka, którą za dłużnika może wykonać ktoś inny, sąd może już w orzeczeniu dopuścić możliwość wykonania tej czynności przez wierzyciela na rzecz dłużnika. Jeśli jednak takie rozstrzygnięcie nie znalazło się w treści orzeczenia sądowego, wierzyciel może zwrócić się do sądu, w którego okręgu czynność ma być wykonana, o zobowiązanie dłużnika na podstawie art. 1049 § 1 KPC do dokonania czynności w określonym terminie. W razie jej niewykonania sąd udzieli wierzycielowi umocowania do wykonania czynności na koszt dłużnika i przyzna mu sumę potrzebną do wykonania czynności.
Egzekucja czynności niezastępowanych
Natomiast przy czynnościach niezastępowanych, które wykonać może wyłącznie sam dłużnik osobiście, wierzyciel może skorzystać z procedury określonej w art. 1050 KPC i zwrócić się do sądu o wyznaczenie dłużnikowi terminu do wykonania i zagrożenie mu grzywną na wypadek, gdyby w wyznaczonym terminie czynności nie wykonał.
Po bezskutecznym upływie terminu wyznaczonego dłużnikowi do wykonania czynności, sąd na wniosek wierzyciela nałoży na dłużnika grzywnę i jednocześnie wyznaczy nowy termin do wykonania czynności, z zagrożeniem surowszą grzywną.
Grzywna w postępowaniu egzekucyjnym
W przypadkach, w których przepisy przewidują nałożenie na dłużnika grzywny, wysokość jednokrotnej grzywny nie może co do zasady przekraczać 15.000 zł. Należy jednak mieć na względzie, że grzywna może być nakładana wielokrotnie. Maksymalna wysokość wszystkich grzywien w jednej sprawie może wynieść nawet do miliona złotych.
Zamiast zagrożenia grzywną sąd może zagrozić dłużnikowi nakazaniem zapłaty na rzecz wierzyciela określonej sumy pieniężnej za każdy dzień zwłoki w wykonaniu czynności, niezależnie od roszczeń przysługujących wierzycielowi na zasadach ogólnych.
Areszt jako sankcja w przypadku niewykonania grzywny
Niewykonana grzywna może z kolei zostać zamieniona na areszt, przy czym jeden dzień aresztu odpowiada grzywnie w wysokości od pięćdziesięciu do tysiąca pięciuset złotych, a ogólny czas trwania aresztu nie może w tej samej sprawie przekroczyć 6 miesięcy.
W sprawach z zakresu nieuczciwej konkurencji mamy często do czynienia z przedsiębiorcami, którzy są osobami prawnymi, np. spółkami z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółkami akcyjnymi. Wówczas środkom przymusu podlega jej pracownik odpowiedzialny za niezastosowanie się do wezwania, a gdyby ustalenie takiego pracownika było utrudnione, środkom przymusu podlegają osoby uprawnione do jej reprezentowania.
Wykonanie zabezpieczenia i suma przymusowa w sprawie z zakresu nieuczciwej konkurencji
Procedura egzekucji świadczeń niepieniężnych ma odpowiednie zastosowanie w przypadku konieczności wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia wydanego w sprawie dotyczącej czynu nieuczciwej konkurencji. Zabezpieczenie może bowiem polegać na uregulowaniu sytuacji stron na czas trwania postępowania i wprowadzać określone zakazy lub nakazy dla pozwanego.
Częstą praktyką stosowaną w postanowieniach o udzieleniu zabezpieczenia jest również obwarowanie nakazu zaniechania pewnych działań obowiązkiem zapłaty określonej sumy pieniężnej za każdy dzień lub za każdy przypadek naruszenia na podstawie art. 7562 § 1 KPC. Jest to tzw. suma przymusowa.
Wówczas na podstawie art. 7562 § 2 KPC przepisy o egzekucji świadczeń niepieniężnych stosuje się odpowiednio. Biorąc jednak pod uwagę, iż już w postanowieniu o zabezpieczeniu znajduje się orzeczenie dotyczące zapłaty sumy pieniężnej, nie jest konieczne ponowne „zagrożenie” nałożenia takiego obowiązku, lecz sąd, do którego kierowany jest wniosek egzekucyjny, może taki obowiązek nałożyć w razie stwierdzenia naruszenia.
Jaki sąd prowadzi egzekucję świadczeń niepieniężnych?
Sądem właściwym rzeczowo do egzekucji świadczeń niepieniężnych jest sąd, w którego okręgu zostało dokonane działanie objęte zakazem, lub w okręgu, którego ma zostać wykonana czynność objęta nakazem określonego zachowania.
Jako organ egzekucyjny występuje sąd rejonowy jako sąd właściwy rzeczowo, co wynika z art. 758 KPC. Sprawy egzekucyjne należą bowiem do właściwości sądów rejonowych i działających przy tych sądach komorników.
Źródło: isap.sejm.gov.pl/, uzp.gov.pl/, rgw.com.pl
